Tăng năng lực dự báo, chuẩn bị lực lượng ứng phó thiên tai

Trận mưa lớn gây ra lũ ống, lũ quét tối 5/8/2023 đã làm cho huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) bị thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN

Ưu tiên đầu tư 

Nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả phòng, chống thiên tai, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Trần Huy Tuấn cho biết, những năm gần đây, tỉnh tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách liên quan đến công tác phòng, chống thiên tai, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, tỉnh xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm là nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng, chống thiên tai của người dân và cộng đồng; tăng cường khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng.

Trong 2 năm gần đây, Yên Bái đã triển khai hàng loạt các hoạt động nâng cao năng lực theo dõi, giám sát, cảnh báo thiên tai, ưu tiên đầu tư xây dựng công cụ, hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng. Hiện, toàn tỉnh đã có 142 trạm đo mưa tự động, 5 trạm đo thủy văn, 1 trạm đo cảnh báo lũ sông Hồng, 2 hệ thống cảnh báo sớm sạt lở đất. Vì vậy, năng lực dự báo, cảnh báo của các cơ quan chuyên môn được nâng lên rõ rệt, nhất là khả năng dự báo sớm về mưa, lũ đạt độ chính xác từ 80-85%.

Đặc biệt, tỉnh đã theo dõi, đánh giá thử nghiệm Hệ thống thông tin thời tiết và cảnh báo thiên tai ở 4 huyện, thị xã phía Tây. Đây là hệ thống có phần mềm kết hợp với công nghệ hiện đại trên thế giới để thu thập dữ liệu thời tiết, ảnh vệ tinh quan sát mặt đất, công nghệ GIS, viễn thám…, là công cụ quan trọng giúp Đài Khí tượng - Thủy văn tỉnh có thêm nguồn thông tin tin cậy, phục vụ công tác dự báo thời tiết và cảnh báo thiên tai chính xác, kịp thời hơn.

Bên cạnh đó, tỉnh đã xây dựng bản đồ phân vùng cảnh báo nguy cơ lũ quét và trượt lở đất đá. Theo kết quả điều tra, Yên Bái có 2.326 điểm trượt lở; 2.333 công trình và cụm công trình thủy lợi, trong đó có 133 hồ chứa, 2.166 đập dâng. Tỉnh có hơn 1.300 hộ dân cần sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm, tập trung nhiều nhất ở các huyện Mù Cang Chải, Trấn Yên, Văn Yên và thị xã Nghĩa Lộ.

Theo ông Nguyễn Xuân Sang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Yên Bái, thời gian qua, các hồ chứa nước đã được nâng cấp, sửa chữa, đảm bảo yêu cầu về chất lượng, đủ dung tích phù hợp với những kịch bản phòng, chống thiên tai như đã dự báo. Ngoài ra, tỉnh đã khắc phục được hơn 500 điểm có nguy cơ sạt lở trên toàn hệ thống giao thông, đảm bảo cho các tuyến giao thông huyết mạch an toàn trong những mùa mưa bão gần đây.

Trước mỗi mùa mưa bão, các địa phương trong tỉnh đều tổ chức rà soát, kiểm tra các công trình hồ chứa nước, tuyến đê, điểm xung yếu để lập bản đồ khoanh vùng cảnh báo các khu vực có nguy cơ cao; xây dựng phương án ứng phó rủi ro thiên tai theo từng cấp độ trên cơ sở dự báo từng loại hình thiên tai, đối với từng địa bàn cụ thể; chuẩn bị phương án di dời các hộ dân có nguy cơ cao đến khu vực an toàn khi thiên tai xảy ra.

Lắp đặt trạm đo mực nước suối tại đập 19/5, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái nhằm giảm thiểu thiệt hại do bão lũ gây ra. Ảnh: Đức Tưởng/TTXVN

Chuẩn bị lực lượng ứng phó

Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra trong năm 2024 và những năm tiếp theo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Nguyễn Thế Phước cho biết, trên cơ sở các loại hình thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai thường xảy ra tại địa phương, cấp huyện, cấp xã thực hiện việc rà soát, điều chỉnh kế hoạch và kịch bản phòng, chống, ứng phó với các loại hình thiên tai phù hợp với điều kiện thực tế; có phương án huy động nguồn nhân lực và cơ chế hiệp đồng giữa các lực lượng tham gia ứng phó.

Đặc biệt, tỉnh đã tăng cường tính chuyên nghiệp cho lực lượng chuyên trách và tính chủ động cho lực lượng tại chỗ; nâng cao nhận thức, ý thức của người dân trong chủ động và tham gia phòng, chống thiên tai, nhất là quản lý rủi ro do thiên tai dựa vào cộng đồng. Bên cạnh đó, tỉnh xây dựng kịch bản ứng phó với thiên tai ở mỗi cơ sở, gắn với trách nhiệm của các cấp, ngành và lực lượng tham gia, nhất là lực lượng chuyên trách tại cơ sở.

Đến nay, Yên Bái có 173/173 đơn vị hành chính cấp xã thành lập lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai, với hơn 13.000 người tham gia. Lực lượng dự bị có trên 62.000 người sẵn sàng tham gia các hoạt động phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn trên toàn tỉnh. Cùng với đó, các địa phương đã chuẩn bị sẵn sàng các phương tiện, trang thiết bị để các lực lượng hỗ trợ tham gia kịp thời, có hiệu quả công tác tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ, sơ tán dân khi xảy ra thiên tai, nhất là tại các khu vực xung yếu.

Ông Phạm Quốc Hưng, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Yên Bái cho biết, lực lượng chuyên trách luôn được kiện toàn tổ chức, trang bị phương tiện chuyên dụng hiện đại, được thường xuyên tập huấn và tham gia diễn tập để có đủ khả năng xử trí tình huống sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn xảy ra; có cơ chế phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với lực lượng tại chỗ, lực lượng vũ trang, để tham gia kịp thời, hiệu quả công tác ứng phó sự cố, thiên tai tại cơ sở.

Yên Bái đang nhanh chóng hoàn thiện cơ chế chỉ đạo, điều hành, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai từ tỉnh đến cơ sở, bảo đảm linh hoạt, hiệu quả, đồng bộ, trong đó có Đề án xây dựng và ban hành quy định chính sách về tổ chức; chính sách xã hội hóa, khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động ứng phó sự cố thiên tai.

Ngoài ra, tỉnh xây dựng phương án huy động nhân lực từ lực lượng vũ trang, nhất là các đơn vị Quân đội đóng chân trên địa bàn; chỉ đạo ngành Y tế bố trí đủ lực lượng y, bác sĩ thường trực tại các huyện, sẵn sàng tăng cường cho tuyến xã; đảm bảo đẩy đủ thuốc men, vật tư y tế, đáp ứng nhu cầu phòng, chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân và xử lý môi trường trong và sau thiên tai.