Ông Abe ra đi, di sản đồ sộ ở lại

Các di sản

- Chính sách kinh tế Abenomics - thành tựu để đời, khiến nhiều người cả trong và ngoài nước nhớ đến. Đưa ra chiến lược 3 mũi tên

gồm chính sách tiền tệ, tài khóa và cải cách thể chế từ đó đưa nước Nhật vào giai đoạn kinh tế tăng trưởng liên tục dài nhất sau Thế chiến thứ hai.

- Hiện thực hóa việc thành lập Bộ Quốc phòng Nhật Bản (2007) từ Cục Phòng vệ, thông qua luật cho phép Lực lượng phòng vệ Nhật Bản chiến đấu ở nước ngoài (2015).

- Vực dậy tinh thần Nhật Bản, tái thiết các vùng thiệt hại trực tiếp bởi thảm họa kép động đất - sóng thần ở Fukushima năm 2011.

- "Giải cứu" và "hồi sinh" Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) thành Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sau khi Mỹ rút.

- Thúc đẩy khái niệm chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

Mối lương duyên đặc biệt với Việt Nam

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo khai trương Không gian văn hóa Việt - Nhật - Ảnh: TTXVN

Tôi cảm thấy rất sốc khi hay tin cựu thủ tướng Abe Shinzo qua đời. Ông Abe luôn chú trọng đến việc nâng cao mối quan hệ giữa hai quốc gia Việt Nam và Nhật Bản, cũng như có rất nhiều đóng góp lớn nhỏ khác nhau nhằm thúc đẩy mối quan hệ Việt - Nhật chặt chẽ, toàn diện, sâu rộng hơn.

Thăm Việt Nam 4 lần

Khi Thủ tướng Abe đón tiếp Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm Nhật vào năm 2006, hai nước nhất trí đưa ra Tuyên bố chung "Hướng tới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược".

Tiếp đó vào tháng 3-2014, Việt - Nhật nâng cấp quan hệ lên mức "đối tác chiến lược sâu rộng" khi Thủ tướng Abe tiếp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm Tokyo.

Bên cạnh đó, ông Abe đặc biệt coi trọng việc xây dựng mối quan hệ thân mật, tin cậy, gắn bó và gần gũi với các lãnh đạo Việt Nam. Điển hình vào tháng 9-2015, đích thân Thủ tướng Abe đã chủ trì lễ đón Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và đoàn đại biểu cấp cao sang thăm chính thức Nhật Bản với rất nhiều tình cảm đặc biệt.

Ngoại trừ Mỹ, hiếm có quốc gia nào mà cựu thủ tướng Nhật dành sự quan tâm đặc biệt và ghé thăm nhiều lần như Việt Nam chúng ta. Cụ thể, ông Abe đã sang thăm Việt Nam đến 4 lần trong suốt 2 nhiệm kỳ thủ tướng.

Thời làm thủ tướng, quan hệ kinh tế hai nước đã có những bước phát triển rất quan trọng. Trong đó, nổi bật nhất phải kể đến việc Nhật Bản trở thành đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam về đầu tư, thương mại, du lịch... Đặc biệt, Nhật còn là nhà tài trợ lớn nhất trong viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam.

Suốt 2 nhiệm kỳ thủ tướng, ông Abe đã đánh giá rất cao vai trò của Việt Nam, đồng thời luôn nỗ lực thúc đẩy sự phát triển quan hệ Việt - Nhật cũng như kề vai sát cánh với chúng ta trong việc nâng tầm vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.

Trên thực tế, ông Abe đã rất ủng hộ Việt Nam khi chúng ta đảm nhận vai trò chủ tịch ASEAN và chủ tịch luân phiên tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Cũng chính ông Abe là người đã mời Việt Nam tham dự hội nghị G7 mở rộng năm 2016 và G20 mở rộng năm 2020.

Việt Nam, người bạn nghĩa tình

Đối với riêng Việt Nam, ông Abe luôn thể hiện sự yêu mến và dành tình cảm đặc biệt

cho con người và đất nước chúng ta. Bản thân ông cảm nhận rất rõ tình cảm mà nhân dân Việt Nam dành cho nhân dân Nhật Bản.

Ông Abe từng kể một câu chuyện rất thú vị về các lãnh đạo Việt Nam. Theo đó,ông chia sẻ rằng Việt Nam vẫn luôn tiếp đón ông như một người bạn, kể cả trong và sau khi mãn nhiệm chức vụ thủ tướng.

Chính điều này đã cho ông Abe một cảm nhận rằng Việt Nam là một dân tộc sống có trước có sau và rất nghĩa tình. Cũng vì lý do đó, ông đã quyết định chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên sau khi tái đắc cử nhiệm kỳ thủ tướng vào tháng 12-2012.

Khi còn là thủ tướng, ông Abe đã rất nỗ lực để có những ngoại lệ riêng dành cho lãnh đạo Việt Nam. Chẳng hạn, tại Hội nghị G7 năm 2016, mặc dù rất bận rộn đón tiếp các lãnh đạo G7, song ông vẫn dành thời gian cho Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn Việt Nam tại Tokyo.

Ở thời điểm đó, Việt Nam chỉ tham gia với tư cách khách mời của G7 trong khuôn khổ chuyến thăm không chính thức. Tuy nhiên, đoàn Việt Nam đã được ông Abe phá lệ đón tiếp với bữa cơm rất thân mật.

Đến năm 2017, ông Abe một lần nữa phá lệ khi cùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự diễn đàn doanh nghiệp lớn nhất từ trước đến nay với 1.600 doanh nghiệp của hai nước, dù cho trước đó ông chưa bao giờ dự những diễn đàn như thế khi lãnh đạo các nước thăm Nhật Bản. Tại diễn đàn, ông Abe Shinzo đã cam kết đưa quan hệ Việt - Nhật ngày một phát triển sâu rộng hơn nữa.

Một ví dụ nữa cho sự phá lệ của ông Abe dành cho các lãnh đạo Việt Nam đó chính là việc cố thủ tướng Nhật đã dành rất nhiều thời gian cho các chuyến thăm và gặp gỡ với chúng ta. Trên thực tế, Việt Nam đã có đến 2 cuộc gặp cấp nhà nước với Nhật Bản trong vòng 5 năm, đây chính là ngoại lệ chưa từng có. Bởi lẽ mỗi năm Nhật Bản chỉ đón tiếp 2 chuyến thăm cấp nhà nước.

Trong các chuyến thăm và cuộc hội đàm của ông Abe với các lãnh đạo Việt Nam, ông cũng thể hiện tình cảm rất thân mật thông qua việc ông đã đi từng bàn để chào từng vị khách của Việt Nam.

Thêm vào đó, thời điểm mới bùng phát đại dịch COVID-19, Chính phủ Nhật Bản dưới thời ông Abe cũng đã có những sự hỗ trợ rất nhanh chóng về các trang thiết bị y tế cho Việt Nam bên cạnh nhiều thứ khác.

Và một điều không thể không nhắc đến là chuyến thăm lịch sử đầu tiên của Nhật hoàng và hoàng hậu đến Việt Nam cuối tháng 2-2017. Đây là một sự kiện đặc biệt, bởi lẽ nếu không có sự cho phép và hỗ trợ từ phía Chính phủ Nhật Bản thì chuyến thăm lịch sử này không thể diễn ra được.

Ông NGUYỄN QUỐC CƯỜNG (đại sứ Việt Nam tại Nhật 2015 - 2018) QUỲNH TRUNG - HOÀI NHÂN - UYÊN PHƯƠNG ghi

Lãnh đạo Việt Nam và nhiều nước chia buồn. Brazil, Ấn Độ để quốc tang

Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, được tin cựu thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo từ trần chiều 8-7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam gửi điện chia buồn tới Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio.

Trong điện, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới Chính phủ, nhân dân Nhật Bản và gia quyến ông Abe, bày tỏ trân trọng tình cảm đặc biệt và sự ủng hộ, hỗ trợ quý báu mà ông Abe dành cho đất nước và con người Việt Nam cũng như quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản.

Từ Fukuoka, Tổng lãnh sự Việt Nam Vũ Bình cũng chia sẻ với Tuổi Trẻ những cảm xúc khi hay tin không may với cựu thủ tướng Abe: "Tôi thực sự sốc và đau buồn. Trong suốt hai năm qua, người tôi trích dẫn nhiều nhất trong hàng trăm diễn văn, bài viết, cuộc nói chuyện, trao đổi của tôi là nguyên thủ tướng Abe Shinzo. Đó là câu mà ông ấy đã nói: Cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản là tài sản chung quý giá của quan hệ hai nước".

Bày tỏ lòng thương tiếc ông Abe, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ca ngợi cựu thủ tướng Nhật là người có "tầm nhìn vĩ đại", người đã đưa mối quan hệ Mỹ - Nhật lên một tầm cao mới.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi cái chết của cựu thủ tướng Nhật là "mất mát không thể thay thế" và gọi ông Abe là một "chính khách xuất chúng".

Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật Bản cho biết cựu thủ tướng Abe có những đóng góp nhằm cải thiện quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản trong nhiệm kỳ của mình.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol cho biết người dân Nhật Bản đã mất vị thủ tướng tại vị lâu nhất và chính trị gia được kính trọng trong lịch sử đất nước.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tuyên bố sẽ tổ chức quốc tang vào ngày 9-7, như một động thái thể hiện "sự tôn trọng sâu sắc nhất" dành cho ông Abe. Theo ông Modi, cựu thủ tướng Nhật là "nhà lãnh đạo xuất sắc và nhà quản lý xuất sắc". Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro phẫn nộ và đau buồn trước vụ ám sát cựu thủ tướng Nhật Bản và ra lệnh quốc tang 3 ngày.

Ngoài ra, lãnh đạo nhiều quốc gia khác như Thái Lan, Thổ Nhĩ kỳ, Vương quốc Anh và các nước châu Âu... đều gửi lời chia buồn đến Nhật Bản.

DUY LINH

Người Việt tại Nhật biết ơn ông Abe

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, kỹ sư Lê Long, hiện đang sống và làm việc tại Tokyo, cho biết bản thân anh rất bất ngờ và rất buồn khi hay tin cựu thủ tướng Abe Shinzo đã qua đời sau khi bị ám sát bằng súng.

"Ông Abe Shinzo vẫn thường tới thăm các nhà hàng, quán ăn, về các địa phương gặp gỡ trực tiếp người dân trong thời gian tại nhiệm. Bản thân tôi cũng từng có lần được gặp ông tại một sự kiện ông về địa phương để vận động tranh cử cho một thành viên của Đảng Dân chủ tự do cầm quyền tại tỉnh Niigata khoảng 6 năm trước", anh Long kể và nhấn mạnh ông Abe nổi tiếng là một thủ tướng rất thân thiện, gần gũi với người dân.

Cũng theo kỹ sư Lê Long, dưới thời ông Abe, rất nhiều bạn bè anh đã nhận được học bổng sang Nhật du học, tới nay có hơn 10 người bạn của anh đã ở lại sau khi học để tiếp tục làm việc và phát triển sự nghiệp tại đây.

Trong khi đó, anh Lê Trần Hưng, sống tại tỉnh Saitama và hiện là nhân viên của một nghiệp đoàn tại Tokyo, cho biết người Nhật và người Việt Nam tại Nhật đều buồn và sốc trước sự việc. Là người làm việc trong lĩnh vực tuyển dụng thực tập sinh người Việt sang lao động tại Nhật 11 năm qua, anh Hưng cho biết dưới thời cựu thủ tướng Abe, số lượng thực tập sinh và cả du học sinh người Việt sang Nhật đã tăng vọt.

Năm 2012, khi ông Abe mới lên làm thủ tướng, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản mới chỉ có khoảng 120.000 người, nhưng với chủ trương muốn mở rộng quan hệ với Việt Nam và tăng thêm nguồn lực lao động từ Việt Nam để bù đắp cho sự thiếu hụt lao động tại Nhật, ông Abe đã có những chính sách về đào tạo nhân tài cũng như luật tiếp nhận lao động nước ngoài tới Nhật Bản cởi mở hơn. Nhờ đó mà tới nay cộng đồng Việt Nam tại Nhật đã tăng lên hơn 440.000 người.

Theo anh Hưng, rất nhiều người Việt Nam tại Nhật nhớ ơn ông Abe trong đợt dịch COVID-19 vừa qua khi ông có chính sách hỗ trợ 10 man (khoảng 20 triệu đồng) cho mỗi người, bất kể họ là người Nhật hay người nước ngoài cũng như tình trạng cư trú và mức thu nhập ra sao.

"Với chính sách phân bổ 10 man đồng đều này, dù còn một số ý kiến không đồng thuận của người Nhật nhưng đại bộ phận người nước ngoài, trong đó có người Việt, đều rất vui mừng và biết ơn ông Abe", anh Hưng chia sẻ.

D.KIM THOA

TTO - Phu nhân cựu thủ tướng Abe Shinzo, bà Abe Akie có mặt trên xe tang. Bà Abe đã cúi đầu lặng lẽ khi xe tang đi ngang qua đám đông nhà báo đang tụ tập trước bệnh viện.