Phó thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến về xử lý hàng hóa ùn tắc tại cửa khẩu - Ảnh: VGP
Chiều 8-1, Phó thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến về tình hình xử lý hàng hóa ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc. Đây là cuộc họp lần thứ hai trong 2 tuần qua để bàn thảo về vấn đề này.
Báo cáo tình hình, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho hay sau cuộc họp lần trước, đến ngày 7-1, tổng số lượng xe còn tồn tại các cửa khẩu là 3.609 xe, giảm khoảng 2.500 xe.
Vẫn còn xe chở hàng lên biên giới
Lượng xe giảm là do quay đầu để tiêu thụ nội địa, một phần xuất khẩu chính ngạch và xuất qua đường biển.
Theo ông Khánh, sau nhiều cuộc làm việc giữa các bộ, ngành và địa phương, tình hình đã cải thiện, một số cửa khẩu được thông quan trở lại.
"Hiện trên tuyến biên giới phía Bắc đã có 10 cửa khẩu, lối mở hoạt động" - ông Khánh nói và cho biết dù đã khuyến cáo nhưng rải rác vẫn còn tình trạng đưa nông sản, chủ yếu là dưa hấu lên cửa khẩu Tân Thanh.
Trước thông tin này, ông Thành đặt vấn đề: "Các địa phương cửa khẩu có thông báo cho các địa phương khác biết việc hạn chế xe lên cửa khẩu hay không, ai là người tiếp nhận và xử lý thông tin như thế nào?".
Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn cho hay tình hình đã cải thiện, với năng lực thông quan hiện nay từ 80 - 100 xe/ngày thì dự kiến từ nay đến khi nghỉ Tết thì số lượng xe đang tồn tại cửa khẩu Chi Ma sẽ được giải quyết. Để chủ động hơn, tỉnh này đề nghị rà soát, đánh giá tổng thể để xây dựng kế hoạch tiêu thụ và xuất khẩu nông sản trong năm tới.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Trần Thanh Nam thông tin thêm là nhiều doanh nghiệp chế biến sẵn sàng thu mua nông sản ùn tắc, nên nhiều xe quay đầu được tiếp nhận.
Một số thị trường như Mỹ sẽ cho phép chính thức xuất khẩu bưởi, xem xét thêm quả dứa (thơm), mở ra cơ hội cho Việt Nam. Dự kiến, ngày 12-1 tới, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tiếp tục làm việc để thúc đẩy xuất khẩu thanh long sang Trung Quốc bằng đường biển và hiện nhiều doanh nghiệp ở các tỉnh đã tính phương án này.
Có thể chuyển sang đường biển, đường sắt, đi chính ngạch
Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cũng cho hay hoàn toàn có thể xuất khẩu qua đường sắt, đường biển sang Trung Quốc. Riêng đường sắt, có thể chuyên chở 80 container hàng hóa mỗi ngày, song phải xuất chính ngạch có hồ sơ.
Ông Lê Quang Trung, phó tổng giám đốc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, cũng cho biết để xuất qua đường sắt và đường thủy thì tiêu chuẩn, nguồn gốc truy xuất, thủ tục giấy tờ rất quan trọng, nên sẽ ảnh hưởng đến chi phí.
Tuy vậy, ông Trung khẳng định sẵn sàng điều chuyển tàu đi chuyến quốc tế đưa về Quảng Ninh, Hải Phòng để chuyển hàng nông sản sang Trung Quốc. Các doanh nghiệp vận tải biển cũng sẵn sàng giảm giá vận chuyển, logistics, hỗ trợ chuyển phương thức vận tải, bao gói, container...
Kết luận, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng tình trạng ùn tắc đã phần nào được khắc phục song số lượng xe ùn tắc tại các cửa khẩu còn lớn. Đặc biệt, hiện vẫn còn tình trạng xe ở các địa phương kéo về các cửa khẩu biên giới.
Vì vậy, cần tiếp tục tập trung hỗ trợ bà con nông dân, doanh nghiệp hạn chế tối đa thiệt hại, phấn đấu trước Tết Nguyên đán không còn tình trạng ùn tắc tại cửa khẩu.
Theo đó, ông yêu cầu các bộ ngành và địa phương liên quan tiếp tục có các cuộc làm việc với phía Trung Quốc, có hướng dẫn cụ thể về phòng, chống dịch COVID-19. Các địa phương biên giới nắm chắc tình hình để điều phối xe, tránh tình trạng xe hàng dồn ứ, có quyền thông báo, có quyền điều phối theo chỉ đạo của Chính phủ.
Làm bài bản căn cơ, chuyển từ tiểu ngạch sang chính ngạch
Phó thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh chế biến nông sản, có giải pháp mở rộng thị trường, đẩy mạnh phân phối và tiêu thụ trong nước, đặc biệt là qua hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, chợ truyền thống.
Các bộ, ngành, trong đó có ngành đường sắt, hàng hải nghiên cứu, có các giải pháp phục vụ việc đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch, hạn chế xuất khẩu tiểu ngạch.
Về lâu dài, cần có chương trình, kế hoạch tổng thể từ khâu quy hoạch, kế hoạch sản xuất, tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, mẫu mã, truy xuất nguồn gốc; nâng cao năng lực, chất lượng dịch vụ logistics; xác định rõ các thị trường tiêu thụ, để bảo đảm hàng hóa nông nghiệp đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch.
"Phải làm bài bản, căn cơ để chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch là chủ yếu sang xuất khẩu chính ngạch", Phó thủ tướng nêu đề bài cho các bộ, ngành, địa phương.