Trẻ vị thành niên quan hệ tình dục ngày càng sớm: Chuyên gia nói gì?

Ảnh minh họa: QUANG ĐỊNH

Theo khảo sát của Chương trình sức khỏe vị thành niên tại Việt Nam do Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Giáo dục và đào tạo thực hiện và công bố hôm 25-4, tỉ lệ học sinh quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng lên: tỉ lệ học sinh quan hệ tình dục trước 14 tuổi là 1,48% năm 2013 và tăng lên 3,51% năm 2019.

Trong số học sinh đã từng quan hệ tình dục vào năm 2013, 52,6% có sử dụng bao cao su và 64,2% sử dụng các phương pháp tránh thai khác. Số liệu này ở năm 2019 lần lượt là 42,4% và 44,0%.

Quan hệ tình dục thiếu kiểm soát để giải tỏa cảm xúc

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online sau khi khảo sát trên được công bố, PGS.TS Trần Thành Nam (chuyên gia tâm lý học lâm sàng trẻ em, Viện Tâm lý Việt Pháp, chủ nhiệm khoa các khoa học giáo dục Trường đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay hiện nay lứa tuổi "chín muồi" về mặt sinh học của trẻ đã khác so với trước đây, nhiều trẻ 10 tuổi đã bắt đầu bước vào tuổi dậy thì.

Bên cạnh đó, trẻ có thể dễ dàng tiếp cận những thông tin liên quan đến quan hệ tình dục trên các website "đen". Thậm chí, phim ảnh tại Việt Nam cũng không dán nhãn lứa tuổi, đây cũng là một kênh để trẻ tiếp xúc với những vấn đề quan hệ tình dục sớm.

"Chúng ta đang giáo dục giới tính muộn. Nhiều phụ huynh nghĩ rằng con mình còn quá nhỏ, mới 12-13 tuổi thì chưa cần giáo dục giới tính, chưa cần nói đến quan hệ tình dục. Nhưng những con số trong báo cáo trên đã nói lên việc trẻ cần phải được giáo dục giới tính sớm hơn", chuyên gia Thành Nam nhận định.

Một trong những điều đáng lo ngại mà các chuyên gia nói đến khi trẻ vị thành niên quan hệ tình dục ngày càng "trẻ hóa", đó chính là việc quan hệ tình dục như một cách để giải tỏa cảm xúc.

Theo chuyên gia Thành Nam, những hành vi nguy cơ như quan hệ tình dục, đua xe, hút thuốc, sử dụng chất kích thích… thường tăng lên khi cá nhân có nhiều áp lực.

"Số liệu sau 6 năm cho thấy tỉ lệ trẻ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng lên. Đây có thể là hành vi quan hệ tình dục thiếu kiểm soát, giống như một hành vi để giải tỏa cảm xúc khi đứa trẻ có quá nhiều áp lực, hoặc bị gò ép, stress, trẻ có hành vi phá bỏ quy tắc…

Nếu quan hệ tình dục có cân nhắc, trẻ có thể sẽ sử dụng biện pháp tránh thai. Nhưng số liệu cho thấy việc sử dụng các biện pháp tránh thai giảm đi. Như vậy đây là những hành vi quan hệ tình dục không kiểm soát cảm xúc", chuyên gia nhận định.

Thiếu sự quan tâm của cha mẹ cũng dẫn đến quan hệ tình dục sớm

Cũng theo báo cáo này, tỉ lệ cha mẹ đồng hành, thấu hiểu các vấn đề lo lắng của con chưa đến 30%. Các chuyên gia tâm lý đánh giá, đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ quan hệ tình dục sớm.

Theo chuyên gia tâm lý Mai Phan (trị liệu tâm lý DR.PSY), trong một nghiên cứu của Yolaine Glèlè Ahanhanzo - nhà nghiên cứu của viện nghiên cứu sức khỏe cộng đồng của Pháp - năm 2018 cho thấy xác suất quan hệ tình dục sớm ở trẻ cao hơn khi không có sự giao tiếp đầy đủ giữa cha mẹ và con cái.

"Có lẽ trước giờ với bố mẹ, việc thảo luận về tình dục với con cái bị cho là cấm kỵ. Việc thảo luận về vấn đề tình dục không đồng nghĩa với việc khuyến khích trẻ quan hệ tình dục, mà nhằm cung cấp thông tin để trẻ có thể hiểu và dự phòng cho chính mình.

Điều này sẽ hạn chế được việc trẻ tự tìm hiểu một cách không an toàn, bởi những điều cấm kỵ thường sẽ khiến cá nhân có xu hướng muốn thử nhiều hơn", chuyên gia Mai Phan chia sẻ.

Đồng quan điểm về vấn đề này, ông Thành Nam cho rằng việc cha mẹ thiếu quan tâm chia sẻ vô tình đẩy trẻ tìm kiếm những mối quan hệ tình cảm khác.

"Khi không tìm được sự đồng cảm, trẻ sẽ tìm kiếm những mối quan hệ khác để gắn bó và tình yêu là một trong những cảm xúc ấy. Khi gắn bó quá sâu sắc sẽ dẫn đến quan hệ tình dục và những hệ lụy sau đó chúng ta không thể kiểm soát được", chuyên gia Thành Nam nhắn nhủ.

Ông đưa ra cảnh báo khi trẻ quay trở lại trường sau thời gian dài gián đoạn vì dịch bệnh COVID-19. Trong giai đoạn không được đến trường, nhiều trẻ rơi vào tâm lý khủng hoảng, áp lực và không được giao tiếp.

"Rất có thể khi quay trở lại trường, trẻ sẽ tìm đến các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá…thậm chí là quan hệ tình dục để giải tỏa cảm xúc.

Cha mẹ và nhà trường phải chung tay để hướng trẻ đến những cách cân bằng cảm xúc một cách tích cực. Như các hoạt động năng khiếu, thể thao… thường xuyên chia sẻ, thấu hiểu trẻ hơn. Gần gũi con ở giai đoạn tuổi dậy thì là "liều thuốc" tốt nhất để ngăn chặn việc quan hệ tình dục sớm ở trẻ" - ông Nam nói.

Tỉ lệ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng gấp đôi trong 6 năm

TTO - Kết quả điều tra mới nhất của Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và đào tạo phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới và các cơ quan chuyên môn cho thấy tỉ lệ quan hệ tình dục lần đầu trước 14 tuổi ở Việt Nam tăng gấp 2 lần trong 6 năm.