Một góc hồ chứa nguồn thải tại dự án Núi Pháo (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) - Ảnh (tư liệu chụp năm 2017): NGUYỄN KHÁNH
Theo quyết định số 126 được Phó chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Lê Quang Tiến ký ban hành ngày 20-1, tỉnh Thái Nguyên thu hồi 582.321m2 đất do Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo đang quản lý nằm ngoài ranh giới quy hoạch của dự án Núi Pháo.
Lý do thu hồi được UBND tỉnh Thái Nguyên đưa ra là theo kết luận thanh tra số 2065 được Bộ Tài nguyên - môi trường ban hành ngày 27-4-2017. UBND tỉnh Thái Nguyên bàn giao 582.321m2 đất nói trên cho UBND huyện Đại Từ quản lý, quy hoạch.
Theo quyết định số 126, vị trí ranh giới khu đất đã được xác định theo bản đồ địa chính phục vụ công tác thu hồi đất theo kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên - môi trường do Văn phòng đăng ký đất đai lập ngày 6-1-2022 được Sở Tài nguyên - môi trường xác nhận.
UBND tỉnh Thái Nguyên giao Sở Tài nguyên - môi trường, Cục Thuế tỉnh, UBND huyện Đại Từ, UBND xã Hà Thượng, Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo xác định cụ thể mốc giới thu hồi và giao đất trên thực địa; xác định lại tiền thuê đất đối với diện tích đất thu hồi để hoàn trả cho Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo và ký lại hợp đồng thuê đất đối với công ty này.
Trước đó, tháng 7-2021, Thanh tra Chính phủ có kết luận thanh tra số 1046 về thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên, khoáng sản của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 - 2018.
Theo đó, một trong những nội dung đáng chú ý được cơ quan thanh tra xác định, năm 2015, khi ký quyết định tạm thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ vonfram đa kim Núi Pháo, nguyên tổng cục trưởng Tổng cục Khoáng sản Việt Nam đã "bỏ quên" hơn 28 triệu tấn quặng trong khu mỏ đã giao cho doanh nghiệp.
Ngoài ra để xử lý các sai phạm trong đầu tư khai thác mỏ vonfram đa kim Núi Pháo, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên khẩn trương khắc phục nội dung vi phạm về đất đai và môi trường đã được nêu trong kết luận thanh tra số 2065 của Bộ Tài nguyên - môi trường vào năm 2017.
Tổng Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm tập thể, cá nhân có liên quan trong việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ vonfram đa kim Núi Pháo.
Tháng 7-2017, Bộ Tài nguyên - môi trường công bố kết luận một 'núi' vi phạm ở Núi Pháo Thái Nguyên. Theo đó, bốn lĩnh vực liên quan đến môi trường tại Công ty TNHH khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo gồm khoáng sản, đất đai, tài nguyên nước... đều có vi phạm.
Mỏ vonfram Núi Pháo được Bộ Kế hoạch và đầu tư cấp phép đầu tư, Bộ Tài nguyên - môi trường cấp quyền khai thác khoáng sản cho Công ty liên doanh khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty Núi Pháo) từ những năm 2004 - 2005. Đây là liên doanh do 3 đơn vị Công ty CP Khoáng sản Thái Nguyên, Công ty Xuất nhập khẩu đầu tư Thái Nguyên, Công ty Tiberon Minerals Ltd (Canada) lập ra.
Đến năm 2010, liên doanh khai thác mỏ vonfram Núi Pháo chuyển nhượng Công ty Núi Pháo cho Công ty TNHH MTV tài nguyên Masan Thái Nguyên.
Theo báo cáo của Công ty Núi Pháo, hoạt động khai thác mỏ vonfram Núi Pháo được triển khai từ quý 2-2013.
Theo tìm hiểu, Núi Pháo là dự án khai khoáng lớn nhất Việt Nam, được đánh giá là một trong những mỏ vonfram lớn nhất thế giới khi chiếm 33% tổng sản lượng toàn cầu (ngoại trừ Trung Quốc).