Nền kinh tế số tăng trưởng tác động đến việc làm và doanh nghiệp

Một phiên giao dịch việc làm online giữa các sàn giao dịch việc làm cuối năm 2020.

Báo cáo tập trung vào hai loại nền tảng lao động số chính. Một là các nền tảng vận hành dựa trên web, là loại hình mà ở đó người lao động thực hiện công việc từ xa trên nền tảng trực tuyến. Hai là các nền tảng dựa vào vị trí, với loại hình này các cá nhân như lái xe taxi hay nhân viên giao hàng, thường thực hiện công việc tại những vị trí địa lý nhất định.

Những thách thức đối với người lao động nền tảng (người lao động làm việc trên nền tảng số) chính là điều kiện làm việc, tính thường xuyên của công việc và thu nhập, không được tiếp cận chế độ an sinh xã hội, không có quyền tự do hiệp hội và thương lượng tập thể. Thời gian làm việc thường có thể kéo dài và không dự báo trước được. Hơn một nửa số lao động nền tảng chỉ có thu nhập chưa đến 2 đô la Mỹ một giờ. Thêm vào đó, có sự chênh lệch tiền lương theo giới đáng kể ở một số nền tảng. Báo cáo cho biết thêm, đại dịch COVID-19 khiến cho những vấn đề như vậy bộc lộ rõ rệt hơn.

Đáng lưu ý, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức liên quan đến cạnh trạnh không công bằng, thiếu minh bạch về dữ liệu và giá cả, phí hoa hồng cao. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng gặp khó khăn trong tiếp cận tài chính và hạ tầng kỹ thuật số.

Theo ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO, các nền tảng lao động kỹ thuật số đang mở ra những cơ hội trước đây chưa từng có, đặc biệt là cơ hội cho phụ nữ, thanh niên, người khuyết tật và các nhóm yếu thế ở mọi khu vực trên toàn thế giới. Những thách thức mới do những nền tảng số tạo ra thì có thể được giải quyết thông qua đối thoại chính sách toàn cầu để người lao động, người sử dụng lao động và các chính phủ có thể hưởng lợi đầy đủ và công bằng từ những tiến bộ này.

Còn theo các chuyên gia lao động Việt Nam, những báo cáo ban đầu của ILO về việc làm liên quan đến kinh tế số rất hữu ích cho Việt Nam bởi Việt Nam đang thực hiện việc chuyển đổi số với 3 trụ cột: Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số. Nhiều công việc mới sẽ xuất hiện và cũng nhiều lĩnh vực sẽ giảm bớt trong thời gian tới trước tác động của kinh tế số.