Nguy cơ chuột cảnh truyền COVID-19 cho con người

Ảnh minh hoạ - AFP

Tờ Guardian dẫn kết quả nghiên cứu cho hay những con chuột cảnh hamster có thể lây truyền virus SARS-CoV-2 sang người. Con vật này đồng thời bị nghi ngờ là nguồn tiềm tàng gây ra đợt bùng phát gần đây ở đặc khu hành chính Hong Kong, khiến ít nhất 50 người nhiễm bệnh và làm hơn 2.200 con chuột hamster khác bị tiêu huỷ.

Tuy nhiên, các nhà virus học nhấn mạnh rằng mặc dù hoạt động buôn bán vật nuôi có thể tạo ra con đường lây lan virus, nhưng những con chuột cảnh hiện nay không có khả năng gây ra mối đe dọa với chủ nhân và không cần phải tiêu huỷ. 

Nhiều loài động vật dễ bị lây nhiễm COVID-19 từ con người, nhưng cho đến nay, chỉ có duy nhất loài chồn được chứng minh là có khả năng truyền virus theo hướng ngược lại. Vì chuột hamster đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi virus SARS-CoV-2 , nên các phòng thí nghiệm đã sử dụng chúng để nghiên cứu căn bệnh này.

Những lo ngại về khả năng chuột hamster cũng có thể lây nhiễm virus sang con người đã xuất hiện sau khi một nhân viên 23 tuổi tại cửa hàng thú cưng Little Boss ở Hong Kong có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 vào ngày 15/1. Đây là trường hợp nhiễm biến thể Delta đầu tiên ở thành phố này sau hơn ba tháng. Một phụ nữ đến cửa hàng thú cưng này cũng bị nhiễm bệnh và các thành viên khác trong gia đình cũng có kết quả dương tính COVID-19 những ngày sau đó. 

Để xử lý tình trạng trên, các quan chức y tế Hong Kong đã lấy mẫu xét nghiệm hàng trăm con vật thuộc họ gặm nhấm tại các cửa hàng thú cưng hoặc cơ sở cung cấp. Họ tìm thấy vật liệu di truyền hoặc kháng thể virus SARS-CoV-2 ở 15 trong số 28 con chuột hamster của Syria, nhưng không có ở chuột hamster lùn, chuột nhắt, chuột lang, thỏ hoặc sóc Nam Mỹ. Không com chuột lang nào có triệu chứng bệnh rõ ràng.

Sau khi phát hiện virus SARS-CoV-2 ở hamster, Giáo sư Leo Poon, nhà virus học tại Đại học Hong Kong và các đồng nghiệp đã tiến hành giải trình tự bộ gien virus. Kết quả cho thấy các con chuột hamster đều bị nhiễm biến thể Delta và mẫu virus của chúng có liên quan mật thiết với nhau. 

Bản chất của các đột biến chứa trong những loại virus này cho thấy rằng quá trình lây truyền đã diễn ra được một thời gian, có thể là từ giữa tháng 11/2021. Những con chuột hamster này được nhập khẩu từ một nhà cung cấp ở Hà Lan trong tháng 12 và tháng 1 năm ngoái.

Trong khi đó, phân tích mẫu từ nhân viên cửa hàng thú cưng và khách hàng bị nhiễm cho thấy bộ gien virus của họ có liên quan mật thiết với virus của chuột hamster, song khả năng lây chéo giữa những đối tượng này vẫn chưa được làm rõ. 

Mặc dù chưa được hội đồng chuyên gia thẩm định, đây là nghiên cứu đầu tiên cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng chuột hamster có thể bị nhiễm COVID-19 trong môi trường thực tế, cũng như chúng có thể truyền virus sang người và các con chuột  khác.

Giáo sư Poon giải thích với tạp chí Nature: “Cả kết quả di truyền và dịch tễ học đều cho thấy bằng chứng về hai vụ lây truyền virus từ hamster sang người. Nhập khẩu chuột bị nhiễm bệnh là nguồn lây nhiễm có khả năng xảy ra cao nhất”.

Đáng ngạc nhiên nhất là virus vẫn có thể lây truyền giữa người với người một cách khá hiệu quả ngay cả khi đã nhân bản ở chuột hamster.  

Mặc dù kết quả của ông chỉ ra rằng việc buôn bán vật nuôi trên toàn cầu là một con đường lây lan virus, nhưng khả năng lây nhiễm giữa người với người vẫn cao gấp nhiều lần so với từ vật nuôi của họ.

Tuy nhiên, phát hiện này cho thấy khả năng virus SARS-CoV-2 có thể lây lan sang các loài động vật khác mà không bị phát hiện, tạo cơ hội để chúng đột biến thêm và có khả năng lây ngược trở lại cho con người. 

Do đó, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh các chính quyền cần có chính sách kiểm dịch và kiểm soát thích hợp đối với việc buôn bán động vật vật nuôi.