KH và CN - Động lực phát triển: Bài cuối -Thúc đẩy mô hình kinh doanh mới, kinh tế số và xã hội số

Dự thảo văn kiện nêu rõ mục tiêu: Phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, chủ động và tích cực tham gia vào cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư gắn với hội nhập quốc tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế...

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định. Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN

Thúc đẩy mô hình kinh doanh mới dựa trên đổi mới sáng tạo

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định khẳng định: Giai đoạn 2021-2025, ngành khoa học và công nghệ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, hoàn thiện thể chế, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo của đất nước. Việc đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, hiện đại hóa đất nước dựa chủ yếu trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Ngành tập trung phát triển mạnh khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; thúc đẩy phát triển mô hình kinh doanh mới, kinh tế số, xã hội số, trong đó chú trọng tháo gỡ các rào cản về hệ thống luật pháp và chính sách kinh tế, tài chính đối với hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, ngành chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực chính của tăng trưởng kinh tế, tạo bứt phá, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; thúc đẩy chuyển giao, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là những ngành, lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế, làm động lực cho tăng trưởng.

Thứ trưởng Lê Xuân Định cho biết: Ngành Khoa học và công nghệ sẽ huy động nguồn lực để thực hiện mục tiêu thúc đẩy các hoạt động đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học-công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phát huy sức sáng tạo, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển năng động, nhanh và bền vững, độc lập, tự chủ trên cơ sở khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, làm chủ công nghệ. Theo đó, ngành sẽ xây dựng, phát triển các thể chế, chính sách đặc thù, vượt trội, thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ; nâng cao năng lực nghiên cứu, tiến tới làm chủ một số công nghệ tiên tiến, công nghệ lõi; lấy doanh nghiệp làm trung tâm nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ; phát triển mạnh mẽ và toàn diện hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Giai đoạn 2021-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật phù hợp với cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế để phát triển nền khoa học Việt Nam. Xác định rõ các chỉ tiêu, chương trình hành động để ứng dụng, phát triển khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cấp, ngành, địa phương. Bên cạnh đó, ngành triển khai có hiệu quả các chương trình, nhiệm vụ khoa học-công nghệ ưu tiên phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhanh và bền vững; tái cơ cấu các chương trình quốc gia về khoa học-công nghệ gắn với nhu cầu xã hội, chuỗi giá trị sản phẩm, tạo ra giá trị gia tăng; đưa doanh nghiệp thực sự trở thành trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Kết quả hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phải trở thành sản phẩm, hàng hóa có giá trị gia tăng cao, đóng góp hiệu quả vào tăng trưởng kinh tế. 

Đồng thời, ngành thúc đẩy mạnh mẽ khoa học xã hội và nhân văn, phục vụ sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế-xã hội; khơi dậy sức sáng tạo, nâng cao trách nhiệm và tôn trọng sự khác biệt trong công tác nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn; đảm bảo gắn kết chặt chẽ khoa học xã hội và nhân văn với khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ trong quá trình triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Khoa học-công nghệ phải thực sự là lực lượng sản xuất trực tiếp, là động lực chính của tăng trưởng kinh tế với việc ứng dụng, phát triển công nghệ mới, ưu tiên các công nghệ cốt lõi của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, năng lượng sạch, công nghệ môi trường để chuyển đổi, nâng cao năng suất, hiệu quả của nền kinh tế.

Hướng tới kinh tế số và xã hội số

Giai đoạn 2021-2025, ngành khoa học-công nghệ tập trung nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ mới, công nghệ ưu tiên, công nghệ số có khả năng ứng dụng cao; nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ sở nghiên cứu, các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, các khu công nghệ cao; phát huy vai trò của các quỹ khoa học và công nghệ trong thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao công nghệ...

Dây chuyền sản xuất tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang. Ảnh minh họa: Thanh Vũ/TTXVN

Giai đoạn tới, ngành sẽ dành ưu tiên đầu tư từ ngân sách nhà nước cho khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo; tăng cường xã hội hóa đầu tư cho khoa học- công nghệ và đổi mới sáng tạo, hướng tới mục tiêu nguồn đầu tư từ doanh nghiệp chiếm tỷ trọng chính trong đầu tư cho khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo của quốc gia.

Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh: Ngành Khoa học và công nghệ sẽ đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ về tổ chức, cơ chế quản lý, cơ chế  hoạt động phù hợp với đặc thù của hoạt động khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo theo hướng lấy doanh nghiệp làm trung tâm; thúc đẩy phát triển mô hình kinh doanh mới, kinh tế số, xã hội số, trong đó chú trọng tháo gỡ các rào cản luật pháp, chính sách kinh tế, tài chính đối với hoạt động khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, huy động nguồn lực từ xã hội đầu tư cho khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ. Bên cạnh đó, ngành xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực chính của tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; xây dựng các chính sách, thể chế đột phá cho các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh công nghệ mới, kinh tế số và xã hội số.

Giai đoạn 2021-2025, ngành Khoa học và công nghệ đẩy mạnh phát triển thị trường khoa học-công nghệ, phát triển mạng lưới tổ chức trung gian, tổ chức dịch vụ đánh giá, chuyển giao công nghệ; kết nối hiệu quả các sàn giao dịch công nghệ quốc gia với các trung tâm ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học-công nghệ của địa phương; làm chủ và đổi mới công nghệ của doanh nghiệp, tạo áp lực cạnh tranh trong môi trường kinh doanh để thúc đẩy doanh nghiệp sử dụng công nghệ, tăng năng suất lao động, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh. Ngành mở rộng và nâng cao hệ thống tiêu chuẩn quốc gia hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế; tiếp tục hoàn thiện hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; thúc đẩy hoạt động sáng tạo và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, ngành Khoa học và công nghệ cũng đa dạng hóa đối tác, lựa chọn đối tác chiến lược là các quốc gia có nền khoa học-công nghệ tiên tiến, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Bước sang giai đoạn phát triển mới, ngành Khoa học và Công nghệ quyết tâm và nỗ lực cao hơn, phấn đấu hoàn thành tốt mục tiêu phát triển khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo, sớm đưa Việt Nam trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, hòa bình và phát triển bền vững.