Cơ hội lớn của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng gió

Báo cáo với tiêu đề “Đón gió: Cơ hội Năng lượng Tái tạo cho Việt Nam” nghiên cứu tiềm năng to lớn của gió với tư cách một nguồn năng lượng tái tạo thay thế, đồng thời lý giải vì sao đây có thể là thời điểm phù hợp để các nhà đầu tư và phát triển năng lượng gió tìm hiểu và khai thác cơ hội tại Việt Nam. 

Theo báo cáo này, thị trường Việt Nam có những yếu tố thuận lợi để các nhà đầu tư và nhà phát triển điện gió có thể tìm được nhiều cơ hội lớn. 

Cụ thể, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể để mở rộng năng lượng tái tạo, bổ sung thêm gần 10 gigawatts công suất năng lượng tái tạo kể từ năm 2018 đến nay. Tuy nhiên, than đá vẫn chiếm hơn 50% công suất năng lượng được bổ sung trong cùng kỳ. 

Đại đa phần công suất năng lượng tái tạo mới bổ sung là năng lượng mặt trời – nhưng phong điện đang có dư địa tăng trưởng lớn như một lựa chọn thay thế với khả năng nhân rộng quy mô. Việc phát triển các dự án phong điện tại Việt Nam được ủng hộ mạnh mẽ, nhờ Chính phủ chú trọng đến năng lượng tái tạo trong quy hoạch phát triển điện quốc gia và phát huy thành công của điện mặt trời. 

Theo Ngân hàng Thế giới, ước tính tiềm năng phong điện ngoài khơi của Việt Nam có thể lên tới 500 gigawatts – gấp hơn 800 lần so với công suất lắp đặt 0,6 gigawatts hiện nay. Để tham khảo, Đức - quốc gia đi đầu với vị thế vững chắc trong lĩnh vực phong điện - hiện có khoảng 62 gigawatts công suất lắp đặt phong điện, trong đó gồm 8 gigawatts là phong điện ngoài khơi. 

Bên cạnh tiềm năng tự nhiên cho điện gió, Chính phủ cũng đang thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ cho việc phát triển điện gió. Đơn cử, việc ban hành biểu giá bán điện năng (FiT) cho các dự án điện gió từ năm 2021 đến cuối năm 2023 cho thấy sự ủng hộ của Chính phủ, đồng thời góp phần giảm rủi ro tài chính cho các dự án điện gió để có thể nghiệm thu đưa vào vận hành trước thời hạn mới. 

Thứ hai, sự thành công của đầu tư FDI và đầ tư tư nhân vào các dự án điện mặt trời cho đến nay đã chứng tỏ khả năng tài chính của các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Làn sóng đầu tư tiếp theo vào năng lượng tái tạo có thể sẽ thu hút các dự án với quy mô lớn hơn rất nhiều, đặc biệt là các dự án điện gió ngoài khơi, sẽ cung cấp công suất phát điện lớn hơn so với các dự án năng lượng mặt trời hoặc điện gió trên đất liền. Mặc dù có chi phí cao hơn và phức tạp hơn, các dự án điện gió ngoài khơi mang lại cơ hội gia tăng công suất đồng thời giảm áp lực cho lưới điện so với các nguồn năng lượng tái tạo khác. Sản lượng gió ngoài khơi có xu hướng dao động ít hơn so với trên bờ hoặc năng lượng mặt trời (dù vẫn chưa thể dự đoán hoặc điều tiết được) và có thể kết nối trực tiếp vào lưới điện ở điện áp cấp truyền tải. Các dự án điện gió ngoài khơi lớn, nếu thành công, sẽ trở thành một nguồn năng lượng tái tạo có khả năng nhân rộng hơn nữa cho Việt Nam. 

Một số nhà phát triển tiên phong nhận thấy những lợi thế này lớn hơn các thách thức. Gần đây, Ørsted, công ty trang trại điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới, đã mở văn phòng tại Việt Nam và ký kết biên bản ghi nhớ với Tập đoàn T&T để phát triển một số dự án điện gió ngoài khơi tại Bình Thuận và Ninh Thuận.10 Hai dự án lớn được công bố tại Bình Thuận cho thấy sự quan tâm đến các dự án điện gió ở cấp tỉnh: Enterprize Energy công bố Dự án Điện gió Thăng Long,11 11 và Copenhagen Infrastructure Partners đã khởi động Dự án Điện gió La Gan.12 

Ngoài ra, Nexif Energy, một công ty điện có trụ sở tại Singapore, đã thiết lập quan hệ đối tác để bắt đầu một dự án tại Bến Tre.13 Với những đặc điểm như dự án đòi hỏi quy mô lớn, không phát thải, có tiềm năng thu hút nhà đầu tư FDI và tương đối đơn giản để hòa lưới điện, các dự án điện gió phù hợp một cách tự nhiên với các quy hoạch điện khu vực. 

Cũng theo báo cáo này, các nhà đầu tư và nhà phát triển khi tiếp cận các dự án điện gió tại Việt Nam có tìm cách khai thác cơ hội năng lượng gió tại Việt Nam bằng cách nghiên cứu thiết lập quan hệ đối tác với các doanh nghiệp trong nước, hợp tác với các cơ quan cấp tỉnh, định vị dự án của mình một cách chiến lược trong bối cảnh các quy hoạch phát triển điện của địa phương, và áp dụng các thông lệ tốt nhất về triển khai các dự án cơ sở hạ tầng với mức vốn lớn.