Người dân mua xăng dầu tại một cây xăng ở TP.HCM - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
Theo dự kiến vào chiều 30-12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có phiên họp xem xét đối với dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023.
Dự kiến giảm thu ngân sách hơn 55.000 tỉ đồng
Theo tờ trình của Chính phủ, năm 2022 để góp phần bình ổn giá xăng dầu trong nước trước sự biến động của giá dầu thô và giá xăng dầu thành phẩm thế giới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn ba lần.
Qua đánh giá các biện pháp điều hành giá xăng dầu thời gian qua cho thấy trong bối cảnh tình hình hiện nay, việc tiếp tục thực hiện điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn nhằm góp phần bình ổn giá xăng dầu trong nước.
Đồng thời góp phần hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi và phát triển, từ đó góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.
Do đó Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023.
Cụ thể, đối với xăng giảm từ 4.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; nhiên liệu bay giảm từ 3.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít.
Dầu diesel giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít.
Dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít.
Mỡ nhờn giảm từ 2.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg.
Dầu hỏa giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít.
Cũng theo tờ trình, từ ngày 1-1-2024, mức thuế này tiếp tục thực hiện theo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó xăng là 4.000 đồng/lít; nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 2.000 đồng/lít; dầu hỏa là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 2.000 đồng/kg.
Để đảm bảo tính kịp thời, Chính phủ đề nghị nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2023.
Chính phủ cho rằng việc giảm thuế này với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất và giả định các yếu tố khác cấu thành giá cơ sở xăng dầu không thay đổi so với kỳ điều hành gần nhất thì giá bán lẻ xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ giảm tương ứng (bao gồm phần giảm thuế GTGT).
Cụ thể, 3.300 đồng/lít với xăng; 2.200 đồng/lít với nhiên liệu bay; 1.650 đồng/lít với dầu diesel; 1.870 đồng/lít với dầu mazut, dầu nhờn; 770 đồng/lít với dầu hỏa.
Tuy nhiên mức giảm giá bán lẻ xăng dầu trong nước cụ thể còn phụ thuộc vào tình hình biến động của giá xăng dầu thế giới. Việc này sẽ góp phần hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh giá xăng dầu dự báo vẫn còn ở mức cao.
Về tác động tiêu cực, theo tờ trình với mức thuế như đề xuất nêu, dự kiến số thu thuế này giảm trong năm 2023 khoảng 50.905 tỉ đồng và tổng thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả phần giảm thuế GTGT) giảm khoảng 55.000 tỉ đồng.
Cần giảm nhưng ở mức phù hợp
Thẩm tra nội dung này, thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nhất trí việc cần thiết tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường trong năm 2023 để tạo điều kiện ổn định kinh tế vĩ mô.
Tuy nhiên về mức giảm, nhiều ý kiến cho rằng trong bối cảnh giá dầu thô cuối năm 2022 có dấu hiệu hạ nhiệt và dự báo giá năm 2023 thấp hơn nên việc Chính phủ đề xuất tiếp tục áp dụng mức sàn trong biểu khung thuế bảo vệ môi trường đối với tất cả xăng, dầu, mỡ nhờn chưa thực sự thuyết phục.
Cũng chưa phù hợp với bản chất và mục tiêu của thuế bảo vệ môi trường, đồng thời có thể ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trong việc thực hiện các giải pháp nhằm giảm tác động có hại đến môi trường.
Báo cáo thẩm tra cũng nêu rõ, Chính phủ đã kịp thời ban hành nghị định 51 điều chỉnh giảm thuế suất nhập khẩu đối với xăng từ 20% xuống 10%.
Tuy nhiên tờ trình chưa báo cáo các giải pháp khác Chính phủ đã áp dụng để góp phần bình ổn thị trường xăng, dầu trong nước. Việc áp dụng mức sàn thuế bảo vệ môi trường như phương án đề xuất sẽ làm giảm thu ngân sách khá lớn (hơn 55.000 tỉ đồng).
Ủy ban này đề nghị trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành nghị quyết theo hướng chỉ giảm 50% thuế bảo vệ môi trường với xăng (trừ ethanol), dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn; và giảm 70% thuế với dầu hỏa so với mức trần của biểu khung thuế.
Theo đó, xăng (trừ ethanol) là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu nhờn, dầu mazut và mỡ nhờn là 1.000 đồng/lít; dầu hỏa 300 đồng/lít.
Riêng thuế với nhiên liệu bay, hiện vẫn còn khó khăn do tác động của dịch COVID-19 nên đề nghị áp mức sàn trong biểu thuế, là 1.000 đồng/lít. Thời hạn áp dụng từ 1-1 đến hết năm 2023.