Cho phép nhập khẩu thuốc lá thế hệ mới: Vì sao không nên vội vàng?

Mới đây, một hội thảo trực tuyến toàn cầu kéo dài 2 ngày về thuốc lá truyền thống và thuốc lá thế hệ mới được tổ chức tại Anh với sự tham gia của hơn 35 chuyên gia quốc tế đã ghi nhận những ý kiến đáng lưu ý liên quan đến vấn đề quản lý thuốc lá thế hệ mới.

Không nghiên cứu sâu, khó quản lý hiệu quả

Ông Martin Dockrell, Giám đốc Chương trình Kiểm soát Thuốc lá thuộc Y tế Công cộng Anh Quốc, cho rằng việc điều chỉnh các quy định về thuốc lá và sản phẩm liên quan là điều cần thiết. Để tạo sân chơi công bằng cho tất cả các sản phẩm thuốc lá, các nhà làm luật cần phải làm rõ nhiều vấn đề, trong đó có việc hệ thống quy định pháp luật phải phân biệt rõ ràng giữa các sản phẩm (thuốc lá truyền thống, thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử hay thuốc lá nhai), từ đó sẽ quản lý dễ dàng hơn.

Các nhà khoa học quốc tế thảo luận các căn cứ khoa học và đặc tính kỹ thuật của thuốc lá thế hệ mới

Trong khi đó, theo Giáo sư Dorothy Hatsukami từ Khoa Tâm thần học và Khoa học Hành vi, Đại học Minnesota, Hoa Kỳ, trước đây có nhiều những người không ủng hộ thuốc lá điện tử và có định kiến với loại thuốc lá này. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ đang thay đổi khi có các bằng chứng khoa học về việc thuốc lá thế hệ mới có tiềm năng giảm thiểu tác hại.

Còn ông Alan Boobis, giáo sư về chất độc học tại Đại học Imperial College London, cho rằng ảnh hưởng của các hóa chất trong thuốc lá và thuốc lá điện tử sẽ không chỉ phụ thuộc vào độc tính bên trong của chúng, mà còn do thực tế sử dụng. Các bằng chứng thực tế trong việc sử dụng các loại thuốc lá cho thấy rằng rủi ro do thuốc lá điện tử gây ra cho người dùng về cơ bản là ít hơn so với thuốc lá thông thường.

Trung tâm Truyền thông khoa học SMC (Vương quốc Anh) cho rằng thuốc lá điện tử ít gây hại hơn thuốc lá điếu truyền thống

Tuy nhiên, một số nhà làm luật cũng như những nhà khoa học tại hội thảo cũng khẳng định rằng cần có những bước đi thận trọng và nghiên cứu sâu hơn để quản lý các loại thuốc lá thế hệ mới này hiệu quả hơn.

“Mở cửa” thị trường

Trong một hội thảo mới đây về khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam, bà Phan Minh Thủy, Ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhấn mạnh việc đưa ra chính sách nào cũng cần nghiên cứu rất kỹ và có các giải pháp toàn diện. “Các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho đến quy định về kinh doanh như sản xuất, phân phối, tiêu thụ, đầu tư, mua bán nguyên liệu, những quy định về quảng cáo, quy định về thuế, biện pháp xử lý vi phạm cần được xem xét một cách tổng thể”, bà Thủy lưu ý.

Trước câu hỏi liệu khung pháp lý hiện nay có nên được sử dụng để điều chỉnh dòng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, Luật sư Bùi Quang Nghiêm, Phó chủ nhiệm đoàn Luật sư TPHCM cho rằng Luật Phòng chống Tác hại Thuốc lá số 09/2012/QH13 và Nghị định 67/2013/NĐ-CP ngày 27/6/2013 hướng dẫn Luật PCTHTL cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành này khi được xây dựng và ban hành chưa hề tính đến sự xuất hiện trong tương lai của dòng sản phẩm thế hệ mới. Do đó, khung pháp lý hiện thời theo các văn bản quy phạm pháp luật nêu trên chưa tương thích và phù hợp để bao trùm các dòng sản phẩm này.

Lực lượng chức năng liên tục có các vụ bắt giữ thuốc lá thế hệ mới nhập lậu trong thời gian gần đây

Đối với việc soạn thảo khung pháp lý cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, ông Nghiêm phân tích: “Việc nghiên cứu, định ra các quy định quản lý, tiêu chí kỹ thuật, đánh giá sự tương đồng giữa các sản phẩm, đo lường tiềm năng giảm thiểu tác hại đối với sức khỏe người dùng và cộng đồng cần thời gian ít nhất 12 tháng để các cơ quan Nhà nước nghiên cứu và soạn thảo khung pháp lý phù hợp, đảm bảo tính hiệu quả và bền vững của chính sách. Sau thời gian này, Chính phủ có thể luật hóa hoặc cho thí điểm để tiếp tục có những đánh giá tác động cụ thể và có những điều chỉnh phù hợp”.

Minh Trung