Việt Nam - Liên bang Nga: Hiện thực hoá tiềm năng hợp tác năng lượng nguyên tử

Tại buổi làm việc với Tổng Giám đốc ROSATOM Alexey Likhachiov, hai bên đã thảo luận các biện pháp nhằm triển khai có hiệu quả và đúng tiến độ Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân (CNST) tại Việt Nam. Đồng thời hai bên cũng xây dựng kế hoạch tổng thể giữa hai nước trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình. Kế hoạch bao gồm việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam, cũng như tập trung vào nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt là ứng dụng trong y tế, nông nghiệp...  

Tổng Giám đốc Tập đoàn ROSATOM Alexey Likhachiov chào mừng Đoàn công tác đến thăm và làm việc. Ông cho biết, trong chuyến thăm cấp cao của Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng 6/2024, hai bên đã khẳng định phát triển năng lượng nguyên tử vì mục đích hoà bình là lĩnh vực hứa hẹn trong mở rộng hợp tác song phương giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Nhân dịp đó, ROSATOM và Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã ký bản ghi nhớ về lộ trình thực hiện Dự án CNST tại Việt Nam.      

Tổng Giám đốc Alexey Likhachiov khẳng định, ROSATOM rất quan tâm đến hợp tác toàn diện với Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Ông cảm ơn phía Việt Nam đã hỗ trợ trong hoạt động hợp tác nghiên cứu và đào tạo phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực này. Nhắc đến Diễn đàn sinh viên quốc tế tốt nghiệp ngành nguyên tử lần thứ nhất được tổ chức tại Liên bang Nga vào năm 2023, ROSATOM bày tỏ mong muốn tổ chức Diễn đàn lần thứ hai vào năm 2025 tại Việt Nam nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và 80 năm ngày thành lập ngành hạt nhân Nga.      

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, cuộc gặp là cơ hội quý giá để hai bên điểm lại những công việc đã thực hiện và thảo luận về kế hoạch hợp tác giữa Bộ KH&CN và Tập đoàn ROSATOM trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử thời gian tới nhằm làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác truyền thống giữa hai bên.

Về tình hình hợp tác trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử với Liên bang Nga, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, tiến độ triển khai Dự án CNST đang được hai bên đặc biệt quan tâm. Bộ KH&CN ghi nhận và đánh giá cao sự nghiêm túc và trách nhiệm của cán bộ Tập đoàn ROSATOM, đặc biệt là Công ty Cổ phần Viện thiết kế chuyên ngành của nhà nước (GSPI) trong việc thực hiện nhiệm vụ và nỗ lực giải quyết những khó khăn ban đầu trong quá trình triển khai.

Sau chuyến thăm của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin và cuộc gặp giữa Tổng Giám đốc Alexey Likhachiov với Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính, Lãnh đạo Việt Nam thể hiện sự quan tâm mãnh mẽ đến việc triển khai Dự án. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Bộ KH&CN nhận được sự quan tâm sát sao từ Đảng và Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện Dự án.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đề nghị Tổng Giám đốc Alexey Likhachiov xem xét đề xuất xây dựng Lộ trình hợp tác riêng giữa Bộ KH&CN và Tập đoàn ROSATOM giai đoạn 2025 – 2030. Mục tiêu nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Liên bang Nga, đồng thời hiện thực hóa tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.  

Cụ thể: Hai bên cùng nhau triển khai thực hiện thành công Dự án CNST; Bộ KH&CN cùng ROSATOM hợp tác xây dựng Trung tâm Truyền thông năng lượng nguyên tử tại Thành phố Long Khánh (Đồng Nai). Đây là nhiệm vụ quan trọng hiện nay, rất cần thiết để Dự án CNST thành công; hợp tác nghiên cứu về các công nghệ điện hạt nhân tiên tiến phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng và chống biến đổi khí hậu, dự kiến bắt đầu từ năm 2025; hai bên phối hợp tổ chức các hội nghị, hội thảo, seminars khoa học, các khoá phổ biến kiến thức về năng lượng nguyên tử và điện hạt nhân cho công chúng, cán bộ quản lý và các đối tượng liên quan; hợp tác đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử cho Việt Nam, đào tạo cán bộ nghiên cứu cho Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam và ngành năng lượng nguyên tử (phối hợp với việc cử cán bộ nghiên cứu sang làm việc tại Viện Nghiên cứu hạt nhân Dubna (JINR) dự kiến bắt đầu từ 2025, phối hợp tổ chức các khoá đào tạo ngắn hạn, chuyên ngành, nâng cao trình độ cho cán bộ nghiên cứu và cán bộ quản lý của Việt Nam).

Ngoài ra, trong Lộ trình hợp tác giữa Bộ KH&CN và Tập đoàn ROSATOM, Bộ trưởng đề nghị đưa vào một số nội dung hợp tác khác như: hợp tác trong việc hoàn thiện và đưa vào vận hành Mạng Quan trắc phóng xạ và cảnh báo sự cố quốc gia của Việt Nam; việc tham gia của Việt Nam vào Liên danh Trung tâm nghiên cứu quốc tế trên cơ sở lò phản ứng nghiên cứu nơtron nhanh đa năng (IRC MBIR); ROSATOM đảm bảo cung cấp nhiên liệu cho Lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt; triển khai Thoả thuận hợp tác, ký kết Hợp đồng trong việc chuyển trả nhiên liệu hạt nhân và một số lĩnh vực khác liên quan đến chiếu xạ, y học hạt nhân…     

Tổng Giám đốc Tập đoàn ROSATOM, ông  Alexey Likhachiov hoàn toàn nhất trí và ủng hộ các sáng kiến Bộ trưởng đã đề xuất. Theo đó, Bộ KH&CN cùng Tập đoàn ROSATOM sẽ chỉ đạo các đơn vị chức năng nhanh chóng tiến hành đàm phán về dự thảo Lộ trình hợp tác để có thể ký kết trong thời gian tới.     

Cũng dịp này, Đoàn công tác đã đến thăm Khu triển lãm thành tựu kinh tế quốc dân Nga, với tổng diện tích lên tới 240 héc ta, với nhiều công trình kiến trúc hiện đại, được bao bọc bởi 3 công viên, vườn thực vật.